اصطلاح «ارزش‌های سازمان» در کنار «چشم‌انداز» و «اهداف»، از مهم‌ترین ارکانی است که برای یک سازمان تعریف می‌شود. زمانی‌که صحبت از ارزش‌های یک سازمان می‌شود در واقع منظور اصول و باورهایی است که در نقش راهنما برای جهتدهی به فعالیت‌های سازمان تا رسیدن به اهداف عمل می‌کنند. در این‌جا ارزش‌های سازمان هدایت‌گر تام و تمام هر تصمیم، عمل تجاری و استراتژی هستند و سمت‌وسوی حرکت مجموعه را به‌روشنی نشان می‌دهند. اگر بنا باشد تمام این تعریف خلاصه شود می‌توان چنین گفت که: ارزش‌های سازمان، اصول راهنما برای حرکت به سمت هدف است که در همه زمینه‌های تجاری و نحوه تعامل با مشتریان، کارکنان و زینفعان کاربرد دارد.
چرا یک سازمان به ارزش های سازمانی نیاز دارد؟
خلق و ترویج ارزش‌های سازمانی، مزایایی را برای شرکت‌ها به همراه می‌آورد که شکل‌دهنده بخش مهمی از اعتبار یک سازمان معتبر است، از جمله:
- بین کارکنان وحدت ایجاد می‌کند تا برای یک چشم‌انداز و هدف مشترک تلاش کنند و باعث ایجاد و تقویت کار گروهی می‌شود.
- همراهی و هماهنگی کارکنان با ارزش‌های شرکت بی‌شک سبب انگیزه بیشتر و تلاش‌های سازنده آنها خواهد شد.
- ارزش‌ها باعث ایجاد چارچوبی برای تصمیم‌گیری‌ها و همسویی با مأموریت شرکت می‌شوند.
- وجود ارزش‌های سازمانی به جذب افرادی همفکر کمک می‌کنند و احتمال حفظ افرادی که همسویی بیشتری با ارزش‌ها دارند افزایش می‌یابد.
- بی‌شک ارزش‌های سازمانی دقیق و قوی می‌توانند شهرت و اعتبار شرکت را افزایش دهند و به‌واسطه شهرت خوب، اعتماد مشتریان و دیگر ذینفعان را جلب کنند.
- ارزش‌های سازمانی عاملی برای ایجاد مزیت رقابتی هستند که می‌توانند یک شرکت را از دیگر رقبا متمایز کنند و در نهایت بر فروش تأثیر بگذارند.
- وجود ارزش‌هایی همچون نوآوری و خلاقیت، فضایی برای ارائه ایده‌های جدید و پیشرفت مداوم در این زمینه را فراهم می‌کند.
دسته بندی ارزش های سازمانی
انواع مختلفی از ارزش‌ها وجود دارند که هر کدام به شکلی بر فرهنگ و نوع فعالیت سازمان تأثیر می‌گذارند که در ادامه به هر کدام از دسته‌بندی‌های ارزش‌ها پرداخته شده است.
ارزش‌های اخلاقی
اصول اخلاقی و معنوی مواردی هستند که ارزش‌های اخلاقی را می‌سازند و می‌تواند شامل مواردی همچون عدالت، صداقت و هر اصل اخلاقی دیگری باشند.
ارزش‌های مالی
ارزش‌هایی همچون مسئولیت مالی، سودآوری، رشد و… که در ارتباط با اهداف مالی سازمان تدوین می‌شوند در دسته ارزش‌های مالی جا می‌گیرند.
ارزش‌های بازار
زمانی‌که ارزش‌ها مربوط به موقعیت شرکت در بازار شوند، ارزش‌های بازار شکل می‌گیرند. به‌عنوان مثال می‌توان به رقابت، نوآوری، مشتری‌مداری یا ظرفیت سازگاری نام برد.
ارزش‌های اجتماعی
برای ساخت ارزش‌های اجتماعی بر مسئولیت‌های اجتماعی متناسب با نوع سازمان تمرکز می‌شود. مسئولیت‌های اجتماعی همچون فعالیت‌های زیست‌محیطی، مشارکت در جوامع محلی، فعالیت‌های بشردوستانه و… بخشی از کارهایی است که در این زمینه انجام می‌شود.
ارزش‌های فرهنگی
ارزش‌هایی که به فرهنگ‌های داخلی سازمان مرتبط هستند، ارزش‌های فرهنگی را می‌سازند، مثل ارتباطات، کار گروهی و احترام تقابل.
ارزش‌های نوآوری
از آن‌جایی‌که امروزه نوآوری از مهم‌ترین ارکان سازمان‌هاست، ارزش‌های نوآوری شامل آن دسته از ارزش‌هایی می‌شود که فضای خلاقانه را در شرکت تقویت می‌کنند، از جمله ریسک‌پذیری، چابکی و نوآوری.
ارزش‌های عملکرد
برخی ارزش‌ها معطوف به نتایجی هستند که از فعالیت‌های تجاری به‌دست می‌آیند. در ارتباط با ارزش‌های عملکرد می‌توان از مواردی همچون تلاش برای برتری و دستیابی به استانداردهای بالا، مسئولیت‌پذیری و نتیجه‌گرایی یاد کرد.
ارزش‌های مشتری‌محور
ارزش‌هایی که بر پایه به‌دست آوردن رضایت مشتری بنا شده‌اند همان ارزش‌های مشتری‌محور هستند. ارزش‌هایی مثل خدمات مشتریان و کیفیت در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.
ارزش های سازمانی چه تفاوتی با فرهنگ سازمانی دارد؟
«فرهنگ سازمانی» و «ارزش‌های سازمان» هرچند دو مفهوم مرتبط با یکدیگر هستند اما تعاریف متفاوت و وجوه تمایز قابل توجهی دارند. برای پی بردن به تمایزات این دو عبارت می‌توان بار دیگر تعریف مربوط به هر کدام را مرور کرد.
فرهنگ سازمانی مجموعه‌ای از عقاید، رفتارهای مشترک و باورها و هنجارها است که به اقدامات و رفتارهای مشترک اعضای یک سازمان اشاره دارد. فرهنگ سازمان را می‌توان شخصیت سازمان در نظر گرفت که در نحوه تعامل کارکنان یا یکدیگر، میزان انعطاف‌پذیری، سبک رهبری و الگوهای تصمیم‌گیری ظاهر می‌شود.
ارزش‌های سازمانی همان‌طور که پیش‌تر از این نیز مورد بررسی قرار گرفت، شامل اصول و اعتقاداتی می‌شود که رفتار و تصمیمات سازمان را هدایت می‌کند. ارزش‌ها که معمولاً در سند چشم‌انداز سازمان قید شده‌اند نقش مؤثری در جهتدهی به استراتژی و اهداف شرکت ایفا می‌کنند و از طرف دیگر به‌عنوان چارچوب‌های اخلاقی کارکنان هم شناخته می‌شوند.
پس این نتیجه به‌دست می‌آید که فرهنگ سازمانی به رفتار و نحوه اجرای کارهای روزمره مرتبط می‌شود، در مقابل، ارزش‌های سازمان همان اصول و اعتقاداتی هستند که اعمال و رفتار را هدایت می‌کنند.
ارزش های سازمانی چگونه بر تصمیم گیری تأثیر می گذارند؟
ارزش‌های سازمانی به‌عنوان نقشه راه به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا در هر شرایطی بهترین تصمیم‌ها را در راستای اهداف شرکت بگیرند. به این صورت که وقتی ارزش‌های اصلی به‌درستی تعریف شده باشند، در فرآیند تصمیم‌گیری با تأثیر عمیق جنبه‌های مختلف مبنایی برای بهترین انتخاب و همچنین ارزیابی اقدامات می‌شوند. جنبه‌هایی همچون: تعیین چارچوب اخلاقی، هم‌راستایی با مأموریت و چشم‌انداز، ایجاد انسجام و هماهنگی و اولویت‌بندی مسائل و منابع. در واقع به‌واسطه ارزش‌ها می‌توان از هم‌راستایی تصمیمات با اصول و اهداف اطمینان حاصل کرد.
تاثیر ارزش های سازمانی بر عملکرد کارکنان
عملکرد افراد در محل کار به‌شدت تحت تأثیر ارزش‌های سازمانی قرار دارد، چراکه ارزش‌ها به‌عنوان باورها و اصول مشترک می‌توانند رفتارها و تصمیم‌گیری‌های کارکنان را هدایت کنند. ارزش‌ها به شیوه‌های مختلفی می‌توانند بر عملکرد کارکنان تأثیر بگذارند، از جمله:
افزایش مشارکت کارکنان
زمانی‌که کارکنان به‌خوبی با ارزش‌های سازمانی آشنایی داشته باشند و با آنها همسو شوند، ارتباط قوی‌تری با کار خود برقرار می‌کنند و احساس هدفمندی بیشتری خواهند داشت. ارزش‌های مشترک بین کارکنان و سازمان انگیزه افراد، بهره‌وری و رضایت شغلی را افزایش می‌دهد.
تقویت فرهنگ سازمان
ارزش‌ها بنیان فرهنگ سازمانی هستند که به شکل‌گیری هویت سازمان ختم می‌شود. چنانچه ارزش‌ها به دقت و با هوشمندی انتخاب شده باشند به بستری برای رشد فرهنگ مثبت سازمانی تبدیل می‌شوند، فرهنگی که در آن افراد می‌توانند با آسودگی خاطر، انرژی خود را صرف همکاری و نوآوری کنند.
بهبود تصمیم‌گیری
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ارزش‌ها چارچوبی برای تصمیم‌گیری فراهم می‌کنند و به این شکل کارکنان در همه سطوح می‌توانند طبق اصول سازمان عمل کنند. این یکپارچگی و هماهنگی متضمن آن است که همه تصمیم‌ها در جهت اهداف و چشم‌انداز شرکت صورت می‌گیرد.
جلب اعتماد شرکای تجاری
هم‌راستایی ارزش‌های سازمان با ارزش‌های شرکای تجاری، اساس اعتماد دوجانبه و همکاری موفق را شکل می‌دهد. با وجود ارزش‌های مشترک، ارتباطی مؤثر برقرار می‌شود و در پی آن شراکتی پربار شکل می‌گیرد.
جذب و حفظ استعدادها
شرکت‌هایی که ارزش‌هایی مشخص و واضح دارند برای کارکنان بالقوه که ارزش‌های مشابه دارند بسیار جذاب هستند. از آن‌جایی که افراد دوست دارند در شرکتی کار کنند که منعکس‌کننده باورها و عقایدشان است. بنابراین وجود ارزش‌های مشخص و مشترک به جذب و حفظ کارکنان کمک می‌کند.
اندازه‌گیری موفقیت سازمانی
ارزش‌های سازمانی معیاری برای ارزیابی موفقیت سازمان فراتر از عملکرد مالی است. ارزش‌ها در اصل می‌توانند معیارهایی کیفی برای سنجش تأثیر سازمان بر کارکنان، مشتریان و… ارائه دهند تا ارزیابی دقیق‌تری از موفقیت صورت گیرد.
به این ترتیب سازمان‌ها می‌توانند از ارزش‌ها در جهت پرورش کارکنانی باانگیزه، متعهد و موفق‌تر بهره ببرند.
ارزش های گروه وطن زرین
گروه وطن‌زرین به‌عنوان یک مجموعه بزرگ، به چند اصل و ارزش بنیادین باور دارد و آنها را سرلوحه فعالیت‌های درون‌سازمانی و خارج از سازمان قرار می‌دهد:
- ما علاقه‌مند به هرآنچه در اطراف ماست و چگونه بهتر کردن آنها هستیم.
- ما برای انجام دادن کارهای بزرگ به هم انگیزه می‌دهیم.
- ما به اصول اخلاقی‌مان متعهدیم.
- ما اینجاییم که نیازهای همکاران و مشتریانمان را برآورده کنیم.
- ما شکرگذار هرآنچه داریم هستیم.
- ما فعالانه گوش می‌دهیم و دیگران را به گفتن تشویق می‌کنیم.
- ما به هم به‌عنوان یک خانواده احترام می‌گذاریم.
- ما آنقدر انعطاف داریم تا در زمان نیاز همدیگر را حمایت کنیم.
- همه ما یک هدف بزرگ داریم و برای تحقق آن می‌جنگیم.
- هدف ما این است که در هر کاری که انجام می‌دهیم برنده شویم.
منابع:
https://www.walkme.com/blog/organizational-values/
https://www.chrmp.com/organizational-values/
https://www.shiftbase.com/glossary/organizational-values
